IÑAKI IRASIZABAL

Bizkartzainaren lehentasunak, Iñaki Irasizabal Izagirre: 2011ko uda da: ETAk erabakita dauka armak behin betiko uztea, baina oraindik ez du horren berri ofizialik eman. Aldi berean, erakundearen zuzendaritzan poliziak infiltraturik eduki duen satorra agerira atera da, eta hura diskrezioz zaintzea erabaki du Barne Sailak, Bilboko Errekalde auzoko pisu batean. Martin Goena, garai batean militante armatua eta gaur zinpeko guarda denak egingo ditu bizkartzain lanak. Lan erraza dirudi, praktikan sueten egoeran bizi baitira, baina kolore askotako jendea egon liteke interesatuta aukera hori zapuzteko. Iñaki Irasizabalek nobela beltz labur bat eskaintzen digu, ohi duen idazkera arin eta azkarraz ondua; oraingoan, baina, hainbat pertsonaia eta ohitura erakusteaz gainera, gure errealitate politikoari ere zukua atera dio gizartearen erretratu gazi-gozo bat osatzeko

1994. Aitonarekin bizitzen jarri da gazte bat: suizidiorako joera du agureak, eta psikiatrek uste dute gerrako oroitzapen isilduek zerikusi zuzena dutela horrekin. Aitona hobeto ezagutzen saiatuko da gaztea, 36ko gerraz eta Bizkargiko borrokez gehiago jakiten.

Ondarroako Udalak eta Elkar argitaletxeak antolatzen duten Augustin Zubikarai Nobela Laburrentzako Sariaren irabazle izan da aurten obra hau (Fernando Morillok idatzitako Gloria Mundi eleberriarekin erdibana). Pertsonaien psikologia ederki marrazten duen nobela da Burua txoriz beterik, bizitzaren zabala pintzelkada finez eta doiez erretratatzen asmatzen duena, giza harremanen ezaguera sakona adieraziz egilearen aldetik. 60 urtera bidean doan irakasle alarguna, haren seme-alabak, berauen bikotekide eta haurrak, bakoitzaren lanbideko gorabehera eta arazoak… sare bat bezala zabalduz doa etengabe eleberria, zabalduz doaz landuriko gaiak eta ukituriko arloak, baina iragaitzaz bakarrik, bizitza aurrera baitoa beti, ez baita inon gelditzen, zain baititu lagun eta ustekabe berriak, beren gazi-gozoekin, beren nahi eta ezinekin.

Bere jatetxea eta neskarekiko gorabeherak beste kezkarik gabe bizi da Aitor. Halako batean, baina, hildakoak hasiko dira irteten armairutik, eta bera ere zipriztinduko du odolak; kontua nondik nora doan ez badaki ere, erreakzionatu egin beharko du Aitorrek eta egia bilatzen hasi, ikertzailetan jolasteko gogoz ez baizik eta bizirik irauteko sen hutsez. Egiazko euskal izaera eman dio Iñaki Irasizabalek nobela beltz honi, ez bakarrik gertalekuak gure inguruko paisaiak direlako: pertsonaiek ere halako sinesgarritasun bat dute, beren arazo, beldur eta erdipurdikeriekin; horrenbestez, idazkera azkar eta zinematografikoz ondutako kontagai sendo bat lortu du egileak, amaitzean, irakurketaren atseginarekin batera, nolabaiteko gustu gazi-gozoa uzten duena, bizitzarena bezalakoxea.

Joseba Orbe idazleak, irratsaio batean, bere hurrengo liburua iragarri du, gai minbera bat ukitzen duela-eta polemika piztuko omen duena. Handik gutxira, mendi-bide batean agertuko da Orbe, modu lazgarrian hilda. Kasuak zeresana emango du, gizartean ez ezik baita hedabideetan ere, Espainiako irrati-tertulia atzerakoiak eta telebista-saio arrosak barne, baina uste ez bezalako bideak hartuko ditu ikerketak.Iñaki Irasizabalek, nobela berri honetan, gizarteko hainbat joera aztertzeko baliatzen du hilketa baten inguruko zurrunbiloa: gurasoek beren seme-alabekin duten nora eza, bortxakeriaren eta moralaren arteko harremana, komunikabideen manipulazio eta axalkeria

Deserrotutzat jotzen ditugu bere herritik urrun, inguru sozial eta afektibo egonkor bat lortu ezin eta noraezean dabiltzan pertsonak. Liburu honetako gizon-emakumeek, aldiz, beste deserrotze mota bat bizi dute: badute familia bat, harreman sare bat, horrek ez dakarkie bakerik ordea; galduta sentitzen dira, desoreka bat izan dezakete edo adikzioren bat akaso, azken finean, desegokiak dira gizartearen begietan. Iñaki Irasizabalek, bere aurreko ipuin bildumarekin abiarazi zuen ildo berrian sakonduz, istorio durduzagarri eta pertsonaia bizarroen sorta bat eskaintzen digu, gazte nahiz zaharrak, bere patetismoan hunkigarriak, bere bitxitasunean sinesgarriak, bere arroztasunean hurbilak; gu geu izan gintezkeenak, edo gure ondoko norbait.

Kostako herri batean, zoritxar batek hautsi du ohiko patxada: neska gazte bat desagertu da; bahituta akaso, bortxatua eta eraila beharbada. Susmoak eta errezeloak pizten dira alde guztietan, eta ez dago arrasto garbirik. Poliziak emaitzarik lortzen ez duela ikusita, neskaren aita udaltzaina hasiko da bere kasa ikertzen, baita susmagarritzat jotzen dituenak xaxatzen ere. Bazterrak nahaste horretatik, baina, ustekabeko ondorioak etorriko dira.Iñaki Irasizabalek ohikoa duen estilo berezi horrekin idatzi du misteriozko nobela bat,polizien ikerketa baino gehiago jende arruntaren egunerokotasuna erretratatzen duena, pasarte laburretan pertsonaia batengandik beste batengana jauzi eginez, edonoren sukaldean egon litekeelako hildako bat edo hiltzaile bat.