Pako Aristi, página 2 de 4

Urtetan bildu dira Benito Lertxundi, Pako Aristi eta Mikel Markez: hilero-hilero, bakoitzaren herrian txandaka, lasai bazkaldu eta bazkalondo luzean hitz-aspertu bat izateko, honetaz eta hartaz. Aristi eta Markez pribilegiatuak sentitu ziren, Benito intimo eta hurbil bat ezagutzeko aukera izan zutelako, oso jende gutxik bezala,eta pentsatu zuten solasaldi haietan oinarrituta liburu bat egitea.Hainbat gai agertzen dira orriotan barrena: musika, noski, baina horrekin batera bizitza eta heriotza, Euskal Herriaren izatea eta munduaren zentzua edo zentzurik eza... Horien guztien bitartez deskubrituko dugu Lertxundi desberdin bat: hausnarketaren eta esperientziaren bitartez pentsamendu propio eta berezia landuduena, bizitzaren aurrean jarrera pertsonala hartzen eta koherentziaz jokatzen jakin duena.Kantari liluragarria dugu Benito Lertxundi, bere doinu magiko eta ahots sentsualari esker euskaldun jendeari gozarazi eta amets eragin diona hainbat belaunaldiz. Horrez gain, pentsalari original eta sakon bat aurkezten digute Aristik eta Markezek, nork bere estiloan: pasadizoz eta gogoetaz, Benitok iradokitakoei beren errotakoalea erantsiz, sei eskutara idatzitako obra eder eta gogoangarri bat egiteko.

Idazlea autoan doa, baina elurteak autopista itxi du Pancorbo inguruan. Poliziak polikiroldegira desbideratu ditu bidaiari guztiak, gaua bertan igarotzeko. Eskursiora zihoan haur talde batek ezagutu egin du idazlea, haien eskolan izan zelako. Gaua elkarrekin igarotzea erabakitzen dute, eta, ordu luzeak arintzeko, bakoitzak ipuin bat kontatuko du. Abentura bat ere biziko dute gaueko ordu txikietan, izoztuta dagoen paraje baten erdian, bizitza eta literatura zein hurbil dauden konturatzeko. Ipuinei egindako komentario eta kritikekin dekalogo bat osatuko du idazleak, haurrek ipuin bat nola idatzi ikas dezaten. Intxaurrondoko ikasleek idatzitako ipuinak fikziozko narrazio batean kokatu ditu Pako Aristik, liburu berezi bezain erakargarria sortuz, haurren sormen freskoa eta idazlearen beterania maisuki nahastuz.

Nor izan zen Uztapide? Nor zen begirada zorrotzeko gizon hura?

Hay un momento en la vida donde el pasado emerge con fuerza. Zarko Petan, figura indiscutible de las letras eslovenas, buceó en sus recuerdos más íntimos para trazar con detalle el retrato de su padre,un hostelero al que la llegada del comunismo arrebató cuanto tenía. En Tras los pasos de mi padre, Petan dibuja un fresco demoledor del país que le tocó vivir. La cárcel, las nacionalizaciones, el miedo y la sinrazón aparecen ante el lector en toda su crudeza gracias a una voz lúcida donde la amargura queda siempre suavizada por el poder de la ironía. Humor, poesía e indudable calidad literaria se reparten por igual en esta novela corta donde ficción y realidad conviven para enseñar que la identidad termina en la memoria, y que la dignidad del hombre se mide en la peor adversidad.

Azken hamar urteotan Pako Aristik idatzi dituen artikuluak biltzen ditu liburu honek. Ez denak, noski: bilduma bat egin behar izan dugu, bizienak, zorrotzenak, samurrenak, hilezkorrenak aukeratuz. 1997ko abuztuan argitaratu zituen lehenengoak, Euskaldunon Egunkaria kuttun hartan, eta 2007ko abuztuan azkenekoak, Berrian. Ez du urtero idatzi, baina bai gehientsuenetan, eta idilio berezi bat izan du Aristik abuztuarekin eta bere testuen zain zeuden irakurleekin. Aurten idatzi behar al duzu? galdetzen omen zioten askok eta askok. Gutunak ere asko argitaratu dira, bere artikuluak miretsiz. Oso gutxitan ematen den sinbiosia lortu du Aristik bere irakurleekin, eta horretan bere jarrerak zerikusi handia du: gaiak globalki lantzen ditu, kritikatzeaz aparte arazoak konpontzeko klabeak emanez. Zintzo hitz egiten du, bihotzetik, eta maisua da errealitatearen diagnostiko zorrotza egiten, gure (eta bere) ahuleziak maitasunaz estaltzen. Besteei laguntzeko ideia beti presente dago Aristiren idazkietan, eta hori irakurleak sumatu egiten. Darabiltzan gaien ugaritasuna ere harrigarria da. Eta bere estiloa guztiz liluragarria: magikoa eta zehatza, kritikoa eta ameslaria, bizia baina landua, literatura eta kazetaritza uztartzen jakin dituen maisu bati dagokion bezala.

Ryszard Kapuscinskik kontatzen du New Yorkeko liburudenda batean bere liburuak zazpi sail ezberdinetan barreiaturik aurkitu zituela. Asko poztu zen, bere idazkera ezin zutelako sailkatu. Horixe bilatzen dut nik: idazteko manera berri bat, esango zuen. Pako Aristiren liburuak ez daude New Yorken, baina guregan antzeko zirrara sortzen dute, eta sailkaezinak dira. Kazetaritza? Fikzioa? Saiakera? Kronika? Poesia? Idazteko era berri bat, dudarik gabe. Liburu ezberdin bat beti. Oraingoan idazlea aldendu bezala egin da, ermita?o baten modura, eguneroko traba horien gainetik hobeto ikusteko gure bizimoduaren antzerkia, eta gure existentzian eman ditugun pausoak aztertzeko. Bizitza ertzetik ikusten duela dirudi, baina bere gogoeta distiratsuen bitartez gure munduaren gune-gunean kokatzen da, eta hor kokatzen ditu irakurleak ere. Erregimen ekonomiko hiltzaile baten erdian horren lasai bizi garela ikusirik, idazlea harrituta eta izututa ageri da. Halere, ez du sentiberatasuna inoiz galtzen. Honelakoa da liburu hau, gogorra eta samurra era berean. Gogorra ez balitz, ez litzateke gure munduaren ispilu izango; baina samurra ez balitz, ez luke irakurtzerik mereziko. Argi, irakurle: erraz irakurriko duzun liburua da hau, baina nekez ahaztuko duzuna.

(Beterriko liburua 2005) Denboraz eta patxadaz landutako 63 pieza txiki daude liburu honetan: ipuinak, poemak, gogoetak, saiakerak... Fikzioa eta kronika, biak nahastu ditu maisuki idazleak, bizitzaren bidaia luzea hobeto ulertzeko, eta bidaia horretan irakurleei gozatzen laguntzeko asmoarekin.Hain pertsonala den bere ikuspegitik idatzi ditu idazleak testu hauek, betidanik hain berezia iruditu zaigun bere sentiberatasun dotore hori erabiliz. Testu biziak dira, lerro landuak, bakarka eta banaka irakurtzekoak, baina denen artean liburuari sakontasun liluragarri bat eransten diotenak.Gauza txikiekin lan eginez idazle handia izatera iritsi da Pako Aristi azken urteotan, inork uste ez duen tokitik literatura ateratzen dakielako. Haren hainbat artikulu antologikoak bihurtu dira. Eta orri hauetako samurtasun zorrotza ere laster gogoangarri bihurtuko da irakurleen oroimenean.

Aldizkariaren hesteetan daude bi neskatoak. Ezkerrean zerrenda luze bat ageri da, honako hitzokin: karpetak, zerrenda, albisteak, pantaila gaina, e.a. Goian, berriz, leihatilatxoak daude, beste zerrenda luze batekin: edukiak, ikusi, itxi, eraman, inprimatu, e.a. Enara galduta dago, baina hor dauka Mireia, erne-erne dena aztertzen. Gure bizitzako une batzuetan itsutzen bagara, beti dago lagunen bat argia ikusten laguntzen diguna.Mireiak albisteak jartzen duen lekuan zapaldu du sagua; ondoren ikusiren gainean jarri eta hantxe zapaldu du hatzaz. Orri berri bat zabaldu du pantailan. Enara liluratuta dago: Hantxe daude aittonak egun hartarako aukeratu eta idatzi dituen albiste guztiak.

Ingurumenarekiko kezka azaltzen duten ipuin sail berri bat da. 4 eta 7 urte bitarteko haurrentzako zuzendutakoa da.

La novela cuenta la vida de un pueblo que amalgama modernidad y tradición. Mientras la taberna pone voz a los relatos que colorean la historia profunda del país, el pub acoge en su regazo la juventud y el amor vaporoso de la nocturnidad. Entre una realidad salpicada de tradiciones e historias primarias, por un lado, y el hachis y los ligues, por el otro, se entreteje la discreta aventura amorosa entre Fermin y Luisa, testigos directos de las secuelas que ha ido sedimentando en la memoria del pueblo la droga y el sida.

Scott Barberena bakarrik dago bere gelan; ahulak ditu hankak, eta ezin du handik mugitu; gainera, aita etxetik betiko joan dela uste du. Bere gelako gauzekin hasiko da orduan tratuan (erloju batekin aurrena, eta ondoren beste hainbat izakirekin: gizontto bat, itsasontzia itsasargi bat, kandelak, paperezko kaio bat), eta denen artean plan bat egingo dute, itsasoratu eta Scotten aitaren bila joateko, Pernambucora.Istorio berezi eta sentibera ondu du Aristik: fantasiara hegan egiten duena, baina oina errealitatetik guztiz apartatu gabe; amets gisako denbora-pasa dirudiena, baina hainbat gairi buruz gogoeta egiteko balio duena: hala nola, garaile izatea edo derrotatua izatea zer den gizartearen begitan eta zer den benetan; irudimenaren indarra; gaixoaren errealitatea Hori guztia, betiere, istorio bixi eta jostagarri baten bitartez, eta bixitasun hori, jostagarritasun hori, azpimarraturik geratzen dira Zumetaren irudi koloretsuei esker. Izan ere, luxu bat da, liburuaren barruan artista usurbildarraren hainbat koadro etxera eraman ahal izatea.