Pedro Alberdi

Euskal Herria. 1950-70. Gerra osteko giroa. Giza oldeen joan-etorriak herri txikietatik hirietara. Industria. Familia transmisioa. Mugimendu sozialen sorrera. Herria eta eliza. Bokazioen krisia. Kooperatibismoaren lehen pausoak. Gaztedi berria. Marx eta Sabino Arana. Indarkeria. Zine-forumak eta eskola sozialak. Sartre eta Unamuno. Alienazioa eta sorkuntza. Sator lana. Che Guevara eta Txillardegi. Gizona, lana, makina. Heroiak eta ereduak. Bizitzaren zentzua. Laguntasuna. Aberria. Heriotza. Carlos esaten zioten gizona ez da geldi egoteko jaioa. Egokitu zaizkion mundua eta gizartea aldatu nahiko ditu, eta nahi horrek era guztietako talde alternatiboak ezagutzeko aukera emango dio. Carlos esaten zioten gizona bere garaiko seme da, 1968ko matxino frantziarren korrelatu euskalduna.

Kafka Bilbon, izan, bilduma honetan dagoen narrazioetako bat da, baina bada beste zerbait ere, bilduma osoaren giltza, alegia; idazle txekiarraren presentzia liburu honetan ez baita narrazio bakar horretara errenditzen: Kastiguan zehar barreiatzen da, eta Eta besteko mikronarrazioak ere harrapatzen ditu. Presente dago haren espiritua Dama beltza kontakizuneko Don Beldurren erresuman, edo Gabriel Aresti Eibarren ipuineko ironia puntuan; ez dago aparte Indarkeriaren gainean eta Handia naizenean izena daramaten kontakizunetatik eta horietan ageri den izu eta damutik, duda eta etsipen loriatsutik. Kafka Bilbon liburu hau iradokizunez betea ageri da, behin errealitatea eta fikzioaren arteko muga hautsi, eta izan zena eta izan zitekeena bereizteari uko eginez gero.

Nire gelan denek dakite ni bizi naizen kalea ez dela kalea, baizik auzoa. Ez bakarrik eskolako mapan hala agertzen delako, baita elkarri etxeko helbidea ematen diogunetan ohartuak direlako ere. Zeren nik beti AUZOA idazten baitut. Maiuskulaz eta fuerte, aitak erakutsi zidan bezala. Gure aitak dioenez, hala egitea komeni da. Horren arrazoia honako hau da: Zazpi Kaleetan ba omen dago kale bat, gure auzoaren izen berbera duena, eta jakina, AUZOA hitza ez azpimarratzera, gutunak galtzeko arrisku handia omen dago. Hori esaten du gure aitak eta nik sinetsi egiten diot, zeren inoiz lagundu behar izan baitiot postetxera gutunen bat erreklamatzera. Gaur irakasleak idazlana agindu digu etxeko lantzat eta haren agindua betetzera eseri naiz. Gaia: nire kalea. Aginduarekin batera ohartxo bat ere luzatu digu, kalearen izenik ez jartzeko alegia, ea gero -igarkizun jolas modura edo- eskolakoek guk emandako datuekin gure kalea zein den asmatzen duten. Bada, hasteko, zera esan behar dut, nire kalea ez dela kalea, baizik auzoa.

Hamar-hamaika urteko mutiko lerdena fraide ikastetxean ikasle, hogei urteko gazte sentimentala maitasun kontuetan endredatua, hogeita hamar urte inguruko ingeniari adoretsua lan arazoetan korapilatua. Horra protagonistaren bizitzako hiru pasarte, handi edota heldu izateko bidean mugarri bailiren kokatuta. Horra, halaber, protagonistaren eskarmentua, erortzean berriro jaikiz egiten omen dugun mundualdiaren adierazgarri.

1903an gaude. Urte horretan gauza asko gertatu ziren: Camilo Lizardik bere gutun ospetsua idatzi zuen, Sabino Arana hil zen, Ignazio Zuloagak Arrateko kuadroak margotu zituen, Tomás Meabe erbesteratua izan zen eta Txomin Agirre Kresala eta Pio Baroja La Busca idazten aritu ziren, besteak beste. Baina gertakari horiek guztiek beren aurrekoak dituzte. 1873an gaude. Karlista eta liberalen arteko azken gerratea. Nola jokatu zuten Sabino Arana, Ignacio Zuloaga, Miguel Unamuno, Txomin Agirre, Pio Baroja, Resureccion Maria Azkue, Toribio Etxebarria, eta abarren gurasoek? Zer-nolako ondorioak izan zituen gerrate hark kasu bakoitzean? Pedro Alberdiren liburu hau galdera horiei erantzuten saiatzen da, eta hogeita hamar urte horietako hainbat pasadizo ekartzen dizkigu gogora. Horrekin batera, liburuak badu halako mezu bat, lehen aipatu gizon horiek ondoko belaunaldiei pasa diguten erregutzat har daitekeena: Orhoit gutaz.

Kafka Bilbon, izan, bilduma honetan dagoen narrazioetako bat da, baina bada beste zerbait ere, bilduma osoaren giltza, alegia; idazle txekiarraren presentzia liburu honetan ez baita narrazio bakar horretara errenditzen: Kastiguan zehar barreiatzen da, eta Eta besteko mikronarrazioak ere harrapatzen ditu. Presente dago haren espiritua Dama beltza kontakizuneko Don Beldurren erresuman, edo Gabriel Aresti Eibarren ipuineko ironia puntuan; ez dago aparte Indarkeriaren gainean eta Handia naizenean izena daramaten kontakizunetatik eta horietan ageri den izu eta damutik, duda eta etsipen loriatsutik. Kafka Bilbon liburu hau iradokizunez betea ageri da, behin errealitatea eta fikzioaren arteko muga hautsi, eta izan zena eta izanzitekeena bereizteari uko eginez gero.

En este Kafka en Bilbao Pedro Alberdi se muestra libre y desenfadado, entrelazando y mezclando la realidad y la ficción, verdaderos compartimentos estanco específicos y cerrados en sí mismos. Más aún. En la obra de Alberdi la realidad y la ficcion se entretejen y unen creando un nuevo genero en el cual resulta imposible separar ambos ingredientes.