📱 eBook en inglés ATINALILARIN DEVLETI

Unlu Yunan filozofu Aristotelesin yok oldugu sanilan "Atinalilarin Devleti" adli yazisi, Misirdan Londradaki British Museuma getirilmis olan bir papirus elyazmasinin ortaya cikartilmasiyla 1891 yili Subat ayinda yeniden tanindi. Elyazmasinin ilk okuyucusu ve ortaya cikaricisi F. G. Kenyondur.

Aristotelesin eseri, on yuzu Isanin dogumundan sonraki 78-79 yiliyla ilgili hesaplarla dolu dort papirusun arka yuzune yazilmistir. Ancak hesaplar zamanla onemini kaybettikten sonra bu papirusler Aristotelesin eserini kopya etmek icin kullanilmis olabileceklerinden, bu elyazmasi yaklasik olarak Isanin dogumundan sonraki birinci yuzyilin sonlarina dogru tarihlenebilir.

Elyazmasinda kitabin basi yoktur. Papirus uzerinde ne kitabin adi, ne de kitabin yazarinin adi vardir. Fakat bunun Aristotelesin Atina devleti uzerine yazmis oldugu yazi oldugundan suphe etmemize bir neden yoktur. Cunku Aristotelesten sonraki birtakim eskicag adamlarinin yazilarindaki gondermelerle Aristotelesin eserinden bugune kalmis olan parcalari bu papiruste buluyoruz. Aristoteles sekiz kitaba ayrilan "Devlet Bilgisi" adli eserine temel olmak uzere daha once 158 tane baska baska devlet bicimini yazip toplamisti. Bunlar arasinda "Atinalilarin Devleti" herhalde en buyugu olacak: Atinanin uzun zamandan beri Hellasin bas devleti olmasi, Aristotelesin hayatinin yarisindan cogunu Atinada gecirmis bulunmasi bunu gerektirir.

Kitapta anlatilan ve kitapta bulunmayan olaylara bakarak Aristotelesin bu eserini Isanin dogumundan onceki 329 yiliyla 325 yili arasinda yazmis oldugu soylenebilir. Demek oluyor ki kitap Aristotelesin son yillarinin urunudur.

"Atinalilarin Devleti" biri tarihsel (bolum 1 - 41), oteki sistematik (bolum 42 - 69) iki anakesimden kuruluyor. Birinci anakesimde su dort basdilim vardir: 1-12. bolumler monarkhiadan oligarkhiaya gecisi, Drakonla Solonun karisik olan durumu duzeltmeye calismalarini anlatiyor; 13-19. bolumlerde tyrannoslugun gelismesi ve devrilmesi gosteriliyor; 20-28. bolumlerde demokratianin nasil gelistigini, en yuksek basamaga nasil tirmandigini goruyoruz; 29-40. bolumlerde oligarkhik degisikliklerle bunlara karsi yapilan tepkilerden uzun uzun soz aciliyor ve sonunda 41. bolumde de bastan baslanarak butun degisiklikler kisaca yeniden aniliyor. Ikinci anakesim dort basdilimde sirayla sunlari anlatiyor:

Yurttaslik hakki (bol. 42), Besyuzler ve halk meclislerinin duzenleri, yetkileri ve isleri (43-46). Memurlarin devleti yonetmeleri (47-62) ve mahkemeler (63-69).

Aristoteles, eserini Isanin dogumundan onceki dorduncu yuzyildaki Yunanlilar icin yazdigindan o zaman herkesce bilinen, fakat bugunku okuyucularin okuduklarini iyice anlayabilmeleri icin eski Yunan tarihiyle ugrasmalarini gerektiren birtakim seyleri anlatmistir.