Libros de Narrativa en euskera, página 9 de 521

Zenbait urtez Hego Amerikan erbestean igaro eta gero, Giorgio Pellegrini ezker muturreko militante ohia Italiara itzultzen da. Espetxea saihestu eta sorlekuan geratu ahal izateko, garai batean kamarada zituen haiek saldu, eta bere iragan politikoa ezabatzeko ahaleginak eta bi egiten ditu. Goi gizarteko irabazleen artean eroso bizi nahian, ez du erreparorik izango bere helburua lortzeko bidean jartzen zaizkion iraganeko eta egungo trabak gainditzeko.Eleberri beltz honetan Massimo Carlottok ustelkeriaren gizartea agerian uzten du barne bakarrizketa bizi eta ekintzaz betean. Gizartean gora egiteko amarru eta azpijoko sortaren bitartez, Italia garaikidearen kritika sozial gogorra egiten du, bortizkeria eta saldukeria eguneroko ogiarekin nahasian.

Lurrin-denda batean lan egiten duen neska arrunt baten zerri eme edo ahardi bihurtzea kontatzen da nobela honetan. Itxuraldatze harrigarri hori Europako edozein hiritan kokatuta egon daiteke eta alegia samur eta aldi berean bortxazkoa da giza aberearen gainekoa, umore beltz finez kontatua. Kontakizunean barrena ikusiko ditugu pasatzen politiko lizunak, telezaborrako aurkezle ankerrak, zuzendari bihotz gabeak, hainbat egoera eta gertakari izugarri bezain ezaguterrazak: gure gizartearen argazki groteskoa eta demasa. Marie Darrieussecq idazle baionesaren aurreneko nobela izan zen Ahardikeriak, 1996an argitaratua, eta arrakasta itzela izan zuena Frantzian lehenbizi eta Europa osoan gero.

Galdera da: nork aukeratzen ditu gogora ekarri nahi ditugun memoria puskak? Zergatik pilatzen dira pasarte batzuk eta gainerakoak galdu? Pentsatzen jarrita, dibertigarria da gure memoria kudeatzen duen gorputz burokratiko oso bat irudikatzea, bere mezulari eta kontseilari propioekin, galeriaz galeria denak, oroitzapen bihurri baten bila.Badirudi, ordea, memoria kontuetan ezer ez dela menturaz gertatzen. Beraz, gu geu gara gogoratzen dugunaren eta ez dugunaren erantzule. Bitxia da onartzea: geu gara gure memoriaren arduradun bakarrak.

Iratin dabiltzala, eztabaidan hasi dira Ana eta Oskar, neskak deskubritu baitu mutilak harremanak dituela beste gizonezko batekin. Liskarraren ondotik bereizi egiten dira mendian: Oskar autoa utzia duten lekura itzultzen da; Ana, berriz, ez da inondik ere agertzen. Foru Polizia hasiko da desagertzea ikertzen, baita Oskar bere kasa ere, hilketa baten errudun egingo duten beldurrez. Egunek aurrera egin ahala, pertsonaiak gero eta katramilatuago aurkituko dira, hainbat hari-mutur dituen matazan: jelosia, diru-interes ilunak, iraganeko gertakari are ilunagoak...

Gauza asko gertatzen dira eleberri honetan; baina, batez ere, esan egiten dira gauza asko. Ahotsak entzuten ditu Estepanek Etxe Zurian, eta matxinatzera bultzatzen dute. Zenbat hitz esaten den isildatu hutsuneak betetzeko bakarrik, zenbat hitz esaten den zeresanik gabe eta halabehar hutsaren gainean. () Hitz gazteluak. Gure arrazoia ez da harresietarik lekora libre ibiltzera ausartzen, eta hitz gazteluetan babestu behar da. Sarrionandiaren hitzak dira eta liburu honetarako propio asmatuak ematen dute. Bada liburuan zehar behin eta berriz agertzen den ideia bat: aitzakiarena. Geure burua zuritzeko behar dugun aitzakiarena, alegia. Moral bete ezin batean murgiltzen da gizakia, eta berdin da moral hori norberak asmatua izatea, lehenago edo geroago urratu egin beharko baitu. Gizakiaren zorigaitza da, ordea, biak behar izatea, morala eta urradura, bai bederen gizakia izango bada. Aitzakia du bere hitz gaztelua.

Liburu hau euskal olerki-antologia da eta euskaraz, gaztelaniaz, frantsesez eta ingelesez eginda dago, hots, olerki guztiak jatorrizko hizkuntzan ez ezik, aipatu beste hiru hizkuntzetan ere ematen dira. Hori dela-eta, liburuaren bestelako izenburuak: Voz, palabras, lenguas. Voix, mots, langues. Voice, words, languages. Pablo González de Langarica eta Sebastian Gartzia Trujillo dira lan honen paratzaileak.

Aita batentzat gogorra da bi seme txikirekin erbestera alde egitea, gerra usaina sentitzean; are latzagoa, emaztea eta alaba txikia atzean utzita. Denbora ez da sarritan gai izaten bizipen gordinek sortutako zauriak sendatzeko, eta, haur horietako batek, Luisek, ahalegin handiak egin beharko ditu haurtzaroko helduen mundu ezkutua ezagutu ondoren, bere eleberria idazteko. Haatik, maitasunaren izenean egia ezkutatuko dioten ahotsak ere inguruan ibiliko diraEleberri honetan, erbestearen bizipen gordina, ankerkeria eta heriotza aurkituko ditugu, baina baita maitasuna ere. Norbere iragana baldin bada geure izatearen barne-azala, kontakizunak lagun izan ditzakegu gure oroitzapenen bila, isiltasunaren gandua zeharkatzean.a

Euskal gauza zein-zer denesan-esan beharrikez dago ostera: bereaz hustutzeradakarten Herri baten arduraz gainera,problema horren aurrekojarrera-modua da,gutxi gorabehera.

Ahozko tradizioa gazteentzat? Nola ba? Hain kontu zaharrak? Badirudi gazteek ez dutela estimatuko tradizio zaharra. Baina, tradizio zahar horretan pixka bat arakatzen hasiz gero, gaur egungo irakurleei emozio ugari eragiten dizkieten testu asko ageri dira. Pieza batzuk kantariek musikaturik entzun izan dira, gainera. Baladetan ageri diren gatazkak eta sentipenak durduzagarriak dira edozein adinetan; baladetako hizkuntzaren doinua harrigarria da. Ipuin zaharrei dagokienez, haiek irakurriz edo entzunez, umorea, intriga bizia, ikuspegi magikoa… dasta daitezke. Esaera zaharretan murgiltzen bagara, tradizioko pentsamendua gaurko ikuspegiekin erka dezakegu. Igarkizunekin, koplekin, berriz, haien ingenioa, umorea, zirtoa goza ditzakegu. Ahozko tradizioa ezagutzeak euskal kulturaren erroetan barrena osteratxo bat egiteko aukera ematen digu.

Ahularen indarra izenburu berdinarekin bi liburu izanen dira. Lehen honetan, bi zati daude: Laborari semea deituan, Aihen ahula liburuan agertzen ziren istorioak osoki berriz idatzi ditu eta gai berriak emendatu; bigarren zatian, aldiz, inprimeriako eskulangile baten eguneroko bizitza kontatzen digu.Bigarren liburuan agertuko dira abertzale eta euskaltzale gisa ezagutu dituen zorionak eta tirabirak. Laborari seme, eskulangile, abertzale eta euskaltzale xume batek eskainitako lekukotasun arraroa.