Libros de Lingüística del euskera, página 3 de 14

Lan honen helburua euskararen jatorria ikertzen saiatzea zen. Lehenbiziko erronka, baina, nondik heldu gaiari zen, nondik hasi. Hondarrean, gaurko euskara izan zen abiapun- tua, zehazkiago, gaurko esaldiak. Horretarako, gramatika liburuak arakatuz, berezi

Euskalkien deskribapen orokorra eta sailkapen berri bat proposatu ondoren, eta hainbat lekutako hizkera bereziak ikertu eta gero, euskalki nagusien azterketa xeheari ekin dio orain Koldo Zuazok, Mendebaleko euskaratik hasita.Mendebalekoa euskalkirik handiena izan da, eremu zabala hartzen duena eta, gainerako euskalkien artean, nortasun indartsu eta bereziduna. Bizkaiera deitu izan zaio, Bizkai osoa hartzen duelako, baina, egileak frogatzen duen legez, Gasteiz aldean izango luke jatorria, duela 1000 urte inguru, eta bere eragin esparrua Gipuzkoako Goierri, Urola eta Nafarroako Burundara ere iristen da.Liburuaren lehen parteak, mendebaleko euskalkiaren bereizgarriak emateaz gain, barnean hartzen dituen azpieuskalkiak eta hizkerak ere zehazten ditu, baita horietako bakoitzaren ezaugarriak xehetasunez aletu ere. Bigarrenean, berriz, hiztegi zabal bat dator, 678 sarreraz eta 54 azpisarreraz osatua; gainera, berba bakoitzarenhedadura eta mugak ahalik eta zorrotzen zehaztu dira, zein herri eta eskualdetan erabiltzen den adieraziz.Bestalde, liburuaren osagai ezinbestekoa dira bertna ageri diren ia 100 mapak, beste horrenbeste hizkuntz ezaugarri edo hitzen hedaduraren berri ematen digutenak modu guztik grafikoan.

Euskara eta Sardinia hitzak elkarren ondoan ikusteak harridura sortuko dio bati baino gehiagori. Euskara eta paleosardiniera (erromatarrek isla konkistatu baino lehen Sardinian egiten zen hizkuntza) senide hurbilak izan daitezkeela da liburu honetan jorratzen den hipotesia. Ez da kontu berria. Vittorio Bertoldi hizkuntzalariak hainbat bat-etortze ikusi zituen duela ia ehun urte euskararen eta islako erromantzearen artean. Gerora hainbat izan dira gai honetan begiak jarri dituzten ikerleak. Dena dela, hil berria zaigun Eduardo Blasco Ferrer hizkuntzalari katalanak ekarri zuen iraultza: urtetako ikerketen ondorioz, toponimiari garrantzi handia emanda, oinarri sendoak jarri zizkion aipaturiko hipotesiari.Liburu honetan sakondu eta zabaldu egiten da bide hori. Lehen parteak testuinguruan kokatu nahi du irakurlea. Bigarrenak, gorosti/golosti bezalako kointzidentzia lexikalak aztertu ondoren, toponimiari begiratzen dio, eta ia bost mila sarrerako korpus batean oinarrituta, islako geografian aurkitzen diren leku-izenak aztertzen ditu, etimologiari, dentsitateari eta abarri erreparatuz, harri eta zur utziko gaituzten mapez eta argazkiz lagunduta.

El presente ensayo da a conocer algunos de los resultados alcanzados en la investigación lingüística a lo largo de estosúltimos años, más concretamente en lo relacionado con los dialectos vascos.

Jimeno Jurío, José Mª )Me encanta la pluralidad cultural que enriquece a sus habitantes. Y el euskera. Por su interés científico intrínseco; por su antigüedad, por haber sido lengua de los vascones y

El ilustre filólogo Pablo Pedro de Astarloa Aguirre (Durango, Vizcaya, 1752-Madrid, 1806), sin duda uno de los estudiosos de la lengua vasca más destacados del siglo XIX, realiza en su obra Apología de la lengua bascongada o ensayo critico filosofico de su perfeccion y antiguedad sobre todas las que se conocen un vigoroso alegato a favor del uso del euskera, confrontando este idioma con otras hablas primitivas de la Peninsula Iberica. El autor, hombre de inmensa cultura, conocedor de catorce lenguas y gran defensor de la cultura propia de Euskal Herria, estudia en este tratado impreso por vez primera en 1803 los origenes y la evolucion de este idioma, asi como su gramatica y la etimologia de numerosos terminos.

Uste dugu oso garrantzitsua dela euskal literatura gaztelaniara eta beste hizkuntza batzuetara itzuli eta beste literatura-sistema batzuetan txertatzea, euskal literatura munduko beste literaturekin parekatu eta beste literaturekiko homologagarri izateko eskaintzen duen aukeragatik. Ezin ahantzizkoa da beste literatura batzuetako idazleen gero eta lan gehiago euskaraz irakurtzeko aukerak ugarituz doazela euskal irakurleentzat, eta halaber, nazioarteko eremuan euskal literatura-lanak eta egileak sustatzeko beste bide bat dela euskaraz sorturiko literatura-obrak beste hizkuntzetako irakurleei beren hizkuntzetan eskaintzea, gertatu izan baita euskarazko lanak eta egileak.