Libros de Poesía en euskera

Jolas egiteko poema-liburu ilustratuaUme listoentzat edo heldu tontoentzako poema liburua da hau. Iñigo Astiz idazleak eta Maite Mutuberriak jolasean eginikoa, poemaz eta ilustrazioez osatua. Jostaria eta umoretsua ez ezik, iradokitzailea eta sortzailea. Ondo pasatu eta hitzen eta ilustrazioen indar iradokitzaileaz gozatzeko"

Nola josten da eguneroko bizitza ospitaleko bizitzarekin? Nola josten dira eguneroko ogi barra erostera joatea, laneko nekea, toki denetara berandu iristeko premia, alokairuaren prezioa, lagunekin harturiko zerbezak, ingurukoen desira eta beharrak eta ospitaleko biztanle ajatuak, heriotzaren usaina, bisturi mota denak, jaioberrien poza, desinfektante usaina eta, berriz ere, ingurukoen desira eta beharrak?

Castillo Suarez poeta altsasuarrak aurrerapauso bat eman du liburu berri honetan. Aurreko bildumen ildotik (Spam poemak, Bala huts bat, Souvenir), esandakoaren eta esan gabekoaren arteko kontrastearekin jokatzen du, polisemiaz beteriko mezu irekiak erabiltzen, ironia-karga handia duten esaldi biribilak botatzen. Lirismo itxurazkoari ihes egiten dio Suarezek, lerro ebakien teknikari ere uko eginez, poetikotasuna barrurago, sakonago ezkutatzen den zerbait dela frogatuz.

BidaiakLo egin behar dut, kontadazu ipuin batIlargi bat nahi dut eta izarrakIzar pila batKontazkidazu beren historiakBanan bananEz daukat presarikNik badakit zu ez zarela logura…

Poema hauetan puri-purian azaltzen da natura, elementu-forma hartzen duelarik zu edo niak, baina oraingo honetan badaude barrura, oso barrura, begiratzen dutenak, lanbroaren malkoan sentimenduek leku handia dutelarik. Lanbroaren malkoak isurtzen dira errekaren arranguran.

Bilatzen banauzulikido abstraktu surrealista batean,ipurdi masailen mozkorraldi postmoderno baten goitikan,purua den mdman eta gardena izan den Absolut Vodkan,Chefchaouenetik ekarria izan den ke oniriko urdinean,mihirik ez daukan mutiko baten ezpainen artesian,amodioengatik betirako ezabatuak diren poeten olerkietan,atxemanen nauzu []

Estatuko funtzionarioek lanerako dutená bulego bat. Lan egin edo ikasi ondoren herrira ekartzen zaituen autobusa. Agure-atsoak arratsean jarrita egoten diren kaleko petrila… Eguneroko bizimodua egite

Hitzez eta irudiz eraikitako poema ilustratu hau askatasun eta maitasun kantu batda, eta aldi berean biziberritze baten metafora. Ipuin batean bezala kontatzen dubere gorputzetik arroztua izan den emakume baten ausardia, amildegiaren ertzerainojoanda, bere buruaz erditu eta bizialdi berri batera jaiotzeko. Izan ere, emakumeakbere buruaz gabetu beharko du, gorputzean bizitzen hastekoetxera itzultzeko.

Aldi honetako bataz besteko maila hein bat apalagoa bada ere, izan dira irabazletzat jotzeko moduko zenbait lan. Egin ohi diren hautaketa jarraituen ondorioz, 3 lan gelditu dira finalista: Koma komunak, Linbotarrak eta Talaiatik begira. Hiruen arteko aldekoak eta kontrakoak aztertu eta eztabaidatu ondoren, epai-mahaiak, azkenean, Linbotarrak lana jo du irabazletzat.Linboaren metaforak besterik iradoki balezake ere, ez da hemen aingeru konturik batere. Aitzitik, arras kontu mundutarrak dira poemotan jorratzen direnak, eguneroko jokabideetatik hasi eta kritika sozial eta politikorainoko esparru guztian. Askotarikoak dira irudi poetikoak, erreferentzia eta estilo arras desberdinetakoak, eta gehienetan ageriko loturarik gabe, collage moduan uztartuak. Bestalde, ez dira gutxi poemotan agertzen diren ukitu surrealistak, eta poemategiak dezente du pop-etik edo are poesia filosofikotik ere. Ororen buru, hizkera eta irudi zuzenak erraz biltzen du irakurlea poetak egiten duen barne bidaira. (Epaimahaiaren aktatik)

Poema antologia honetan Joxe Austin Arrietak azken hiru hamarkadetako poemak bildu ditu, Edgar eta Niketz alter egoen elkarrizketak harilkatuta azaltzen dizkigunak. Ikuspuntuan zorrotz, estiloan jostari, irudi indartsuz azaltzen du Estalien Gradora egilearen barne-borroka. Berak aitortzen duen bezala, ez gara "Volgaraino iritsi, baina borrokatu gaituk, ahalik eta zorrotzen, ahalik eta zuhurren". Ez dugu helburua lortu "baina hurbildu bai, hurbildu gaituk". Zoazte. Literaturarik ez. Hau poesia da. Behar du izan. Hartzidura radarrez kontrolatua. Hitza Estalien Gradora, Volgaraino. Atxik-lotu estatua goroldiotuak. Birbatu berbaro sakabanatuak. Galdekatu presonierrak ohi legez. Leherrarazi Traktoreen Faktoria. Ekarri gure lineetara Zuhandor. Elegrafiatu etsaimenduak oro. Wait for further orders.

ANNE SEXTON ANTOLOGIA

Narrativa en euskera

Berrogeita hamar urtetik gora hiltzen hasten gozak. Esaldi hori bota zidan lagun batek hil hurrenean zegoen beste bati bisita egitera joan ginela. Seguruenik, arrazoia zuen; beraz, ni hiltzen hasia dagoen gizonezkoa naiz. Hori horrela, esku artean dituzun Hondar Aleak hiltzen hasia den gizonezko baten bizimoduaren bizitza-atalak dira, aleak, sentipen-aleak: norberaren itzalak, gorrotoak, beldurrak eta zalantzak, lotsa ahoz ez aitortuak, maitasun galduak eta desmaitasunak, gurasoekin izan gabeko harremanen mina edo bizitzari zentzua ematen dion heriotza ulertzeko ahalegina. Bizitza baten hondarrak, bihotzetik gogora eta gogotik paperera igaro direnak; ezinegonetik baretasunerantz egindako bidean azaldu diren sentipen-aleak; sekula itzuliko ez direnak. Gerora begira etortzekoak diren aleek eratuko ahal dute betiko atseden leku izan litekeen hondartza barea!Neure soin eta sena aterpe eta abaro bihurtu direlakosumatzen dut nire udagoienalakuaren ur-azalean -zintzotasun gordinaren eredu-ispilatzen denile zilarreztatuan,adimenaren bazterren batean gorde nuen irudi gazteari uko eginez,nire borondateari entzungor eginez.

Harridura izan zen lehenengo, munduak eskaintzen duen ikuskizunaren aurrean. Gogoeta hurrena, bizitza ulertu ote litekeen, edo ez. Eta poesia etorri zen azkenik, mikroskopio bat bezala, gauzen alderdi txikienak jasoz agian osotasun bat erdietsiko duen itxaropenarekin. Jakintsuak esan zuen bezala, gauza gutxi behar dira bizitzeko: osasuna, ardo kopa bat ilunabarrean, lagun bat ondoan. Eta poesia, gaineratuko genuke. Bizitza ulertzen bakarrik ez, gozatzen ere laguntzen duelako. Hartu liburua, gorde patrikan, eta abiatu zaitez bidean.Maitatu zure egunak:laster desagertuko dira.Maitatu zure orduak, minutuak,zeruak eta neguak.Zu asko ohartu gabeiragaten dira,pentsamenduetan galdurikzabiltzan bitartean.

Martin Etxeberriak ia 20 urte daramatza poema liburuak kaleratzen, batetik bestera sei bat urteko tartea utziz, eta oraintxe aurkezten duen Winston da azkena. Poeta heldu eta ofiziodunaren aztarnak ikus litezke lan berri honetan, baina baita egilearengan ohikoak diren ezaugarriak ere: freskotasuna eta harridura sortzeko gaitasuna, besteak beste.Egunerokotasuna da Etxeberriaren poesiaren lehengaietako bat, baina kostunbrismotik ihesi, irauli egiten du errealitate hori. Surrealismo neurtu bat da beste oinarri bat, irudimena dantzan jartzen duena. Eta horiekin batera erotismoa, erreferentzia kulturalak, umorea bizitzaren alderdi askotarikoak, begirada jolasti, zintzo eta zorrotz baten iragazkitik pasata.

"Bizipenen olerki bilduma", nire bizi esperientzian oinarritutako olerki desberdinen bilduma da. Olerki hauetan egunerokotasunean edonori gertatutako bizipenen isla bihur daiteke. Amodioa, tristura, familia, hezkuntza, gizartea, herria... Emozio desberdinen aztarna. Momentuko sentimendu desberdinen isla, hortan datza liburuxka hau. Hizkuntza erraza, edonork irakurri eta uler dezakeena, hau izanik nire helburu zuzenena.