BONIFACIO ECHEGARAY (ZUMAIA, 1878 DURANGO, 1957) foru zuzenbidean espezializatutako legelari lambidea eta bere garaiko literatur aldizkarietan argitaratutako literatur lanak tartekatu zituen. 15 urte besterik ez zituela argitaratu zituen bere lehen poemak garai hartako eusakal aldizkari ospetsuetan, eta Donostiako euskal jaien saria lortu zuen "Beti, beti euskaldun" poemarekin. Bere literatur sorkunzak etengabe argitaratzen dira. Inguruko errealitate gordinetik nahiz idealismo erromantikotik ihesi, bere ipuin eta olerkien ardatz nagusia euskal bizitza tradizionala da, modu koloristan kontatua. BONIFACIO ECHEGARAY (ZUMAIA, 1878 DURANGO, 1957) alterno su profesion de jurista, especializado en derecho foral, con sus trabajos literarios, publicados en su mayoria en las revistas literarias de su epoca. Con apenas 15 años publica sus primeros poemas en las revistas vascas de prestigio y logra el galardon de las fiestas vascas de San Sebastian con su poema "Beti, beti euskaldun". Sus creaciones literarias no cesan de publicarse. Huyendo tanto de idealismo romantico como de la cruda realidad de su entorno, el eje central de sus cuentos y poemas gira en torno a la vida tradicional vasca, narrada de un modo colorista.

Poesia

Liburu hau arte eta poesiari buruzkoa da. Veneziari buruzkoa. Gure belaunaldiko gazteok egin behar ditugun praktikei buruzkoa. Bidaiei buruzkoa.á– Abstentzioa –Nire aitona gudan ibili zeneta nire ait

Berrogeita hamar urtetik gora hiltzen hasten gozak. Esaldi hori bota zidan lagun batek hil hurrenean zegoen beste bati bisita egitera joan ginela. Seguruenik, arrazoia zuen; beraz, ni hiltzen hasia dagoen gizonezkoa naiz. Hori horrela, esku artean dituzun Hondar Aleak hiltzen hasia den gizonezko baten bizimoduaren bizitza-atalak dira, aleak, sentipen-aleak: norberaren itzalak, gorrotoak, beldurrak eta zalantzak, lotsa ahoz ez aitortuak, maitasun galduak eta desmaitasunak, gurasoekin izan gabeko harremanen mina edo bizitzari zentzua ematen dion heriotza ulertzeko ahalegina. Bizitza baten hondarrak, bihotzetik gogora eta gogotik paperera igaro direnak; ezinegonetik baretasunerantz egindako bidean azaldu diren sentipen-aleak; sekula itzuliko ez direnak. Gerora begira etortzekoak diren aleek eratuko ahal dute betiko atseden leku izan litekeen hondartza barea!Neure soin eta sena aterpe eta abaro bihurtu direlakosumatzen dut nire udagoienalakuaren ur-azalean -zintzotasun gordinaren eredu-ispilatzen denile zilarreztatuan,adimenaren bazterren batean gorde nuen irudi gazteari uko eginez,nire borondateari entzungor eginez.

Zaurgarritasunak ekartzen dituen kontraesanekin egingo du topo irakurleak poesia bilduma honen bertso lerroetako askotan. Izan ere, gorputza oso presente dago liburu guztian zehar; gorputzak sistemak dakartzan biolentziekin talka egitean hartzen dituen formak, gorputzen arteko eta gorputz propioarekiko erotismoa, isiltasunen presentzia, gorputzaren suspertzeaaPudorerik gabepetalo beltzez apaindu duzubular biluzia.Negurik ez,azalaren gaineko ihintz usuan.a

Sator begietara ohitu gara; ikusi baino nahiago dugu begiratu. Mesanotxeko argia piztuta ilargia itzaltzeko ohitura dugu, errazago da-eta horrela norbere bidea. Poema hauen bidez, sator begiak patrikan gorde eta mesanotxeko argia itzalita beti, zetazko marasma haritik tiraka banatu ditut betileak eta begietan jantzi dut hurkoaren azala. Ikusi ditut pertsonak eta ertzak, hiriak eta esperantzak, xiringak eta lagunak. Poema hauen bidez lo zaudela zabaldu nahi dizkizut begiak zurekin batera ikusten ikasteko. Finean, nahi edo ez nahi, satorrak ez du ikustea helburu; baina gu, zoritxarrez, ez gara sator.aa a Gure balkoian bizi den pagoakaa aaez du basorik helburu,aa aaeta hala ere,aa aahosto berriak hazten zaizkio udaberrietan.

ANNE SEXTON ANTOLOGIA

Narrativa en euskera

IZOZTU ZITZAIGUN NEGU HURA es un libro del autor BARBERENA, JON editado por DENONARTEAN. IZOZTU ZITZAIGUN NEGU HURA tiene un código de ISBN 978-84-16791-26-2.

Poema hauetan puri-purian azaltzen da natura, elementu-forma hartzen duelarik zu edo niak, baina oraingo honetan badaude barrura, oso barrura, begiratzen dutenak, lanbroaren malkoan sentimenduek leku handia dutelarik. Lanbroaren malkoak isurtzen dira errekaren arranguran.

"Bizipenen olerki bilduma", nire bizi esperientzian oinarritutako olerki desberdinen bilduma da. Olerki hauetan egunerokotasunean edonori gertatutako bizipenen isla bihur daiteke. Amodioa, tristura, familia, hezkuntza, gizartea, herria... Emozio desberdinen aztarna. Momentuko sentimendu desberdinen isla, hortan datza liburuxka hau. Hizkuntza erraza, edonork irakurri eta uler dezakeena, hau izanik nire helburu zuzenena.

.

Forugh Farrokhzad Irango XX. mende erdialdeko berpizkunde kulturalaren ama pontekoetako bat dugu, eta bertako poesia modernoaren erreferentzia nagusienetakotzat hartzen da. 1935. urtean jaio zen Teheranen, Reza Pahlaviren diktaduraren garaian, eta aita autoritario baten armadako koronela zen manupeko familia batean.Gazterik hasi zen poesia idazten, hamahiru urterekin, eta gazterik ezkondu, hamasei urtekoa baino ez zela, eta bere aitaren borondatearen kontra eta harengandik ihesi, biografoek diotenez. Ordea, luze gabe dibortziatu zen, ezkondu eta bost urtera, bere lehen editore eta senarraren lagun Naser Khodayar-ekin maitemindu ondoren, besteak beste.Garai hartako lehen poemek kritikarien asaldura ekarri zuten, poeta emakumezko bat sexuaz eta desioaz gordinki eta lehen pertsonan idazten ikustearen arbuioagatik. Bost poema liburu argitaratu zituen ("Gatibu", "Horma", "Matxinada", "Beste jaiotza bat", "Izan dezagun fedea urtaro hotzaren hasieran"), eta 1962an "Etxea beltza da" film dokumentala zuzendu zuen, Irango zinemagintzan aski goraipatua dena. Bizitza samin hori azkarregi joan zitzaion, hogeita hamabi urte zela hil baitzen auto istripu baten ondorioz.Farrokhzadek, bere poesiarekin, banatzearen, erbestearen eta oinazearen esperientzia muturrekoa hitz bihurtzeko gaitasun berdingabea erakutsi zuen. Abandonua eta bakardadea dira ale durduzagarri askotako protagonista, baina esperantzarako tarterik ere bada, kaiereko azkeneko bi lerroek esaten diguten bezala: Leihoaren babespean nago / eguzkiari loturik. Orobat, erresistentzia keinuak aurkitzen ahal dira giro latz horren erdian, Ahotsak besterik ez du irauten poeman bezala, non mintzoa goratzearen aldarria egiten duen. Bestela, poesia bera izan daiteke hutsune sentimenduaren aurreko kontsolamendua (Utzitako etxea).

Mario Benedettiren poesian eta literatura osoan, inguruan duen errealitatea irakurtzeko eta injustizia salatzeko tema etengabea da. Benedettik aberriari begiratzen dio bere poemetan, barrutik eta kanpotik, eta bere biografiako momentuaren arabera nabartzen da emaitza: Bordaberryren diktadura aldia baino lehen turista ezaxola gisa egindako bidaien ondoriozko so xeratsua, lehenik; hurbiletik urrunera eta elkartasunetik elkartasunera egindako erbestealdiko nostalgia, aurrerago; eta deserbesteratze garaiko kontranostalgia eta itzuleran topatutako Uruguai ezezagunak sorrarazten dion harridura, ondoren. Bere beste gai nagusiaz ari denean ere, maitasun poemetan, alegia, zintzoa eta xaloa da begirada; ez, haatik, kurtsia. Kaier honetan Inma Errea Cleixen ahots jakintsuaren bitartez kantatzen digu, doinu natural eta itxuraz erraz baina sakon gogoetatutakoan.

Gaur egun inor gutxik ezetsiko du XX. mendeko poemagile aleman eta europar nabarmenetako bat izan zela Bertolt Brecht, baita autore oparoa ere: haren 2.000tik gora olerkien lagin zaindua eta indartsua dakarkigu orain Irati Majuelo Itoizek bilduma honetara. Brechten gaztetako ahots noiz nihilista samar noiz ederzaleak, autorearen kontzientzia politikoa sakondu ahala, bide egin zion ahots gero eta sozialago, konprometituago bati. Berdin beharrezkotzat jo zituen, ez alferrik, eguneroko ogia eta eguneroko justizia. Marxismoaren inguruko poema didaktiko samarrak idazteaz gainera, askoz harago, herri xehearen klase borrokaren zerbitzuan jarri zituen bere sorkariak. Brechtek aise uztartu zituen, ia banaezin bilakatzeraino, denuntziaren gordina, eguneroko bizimoduaren biluztasuna eta elkartasunaren gozoa.

Liburu honek DK IV. Poesia Saria eskuratu berri du. Lehiaketa hori 35 urtetik beherako gazteei zuzendua dago, eta dagoeneko hasi da fruituak ematen eta ahots berri eta interesgarriak plazaratzen. Ahots horietako bat da Maialen Berasategi. Indartsu dator gasteiztarra, lirika landu eta aldarrikatzaile baten eskutik. Irudimentsu eta iradokitzaile, emakumetasunari eta feminismoari buruzko begirada fresko eta berritzailea dakar. Begiak ezin altxa eman dituzun garaietan/ez bazeunde legez, normal deritzozu/eskuan beti zerbait eduki behar gorriari/urrutiko agintea, dutxa-sagarra, labana bat/zeozer pisuduna, ez pisutsua/erorita ere istripu huts izango dena eta ez/zanpamendu erabatekoa.