VOLVE ROMPENTE. Entre 1976 e 1983, Antón Reixa, Manuel M. Romón e Alberto Avendaño mantiveron viva unha actitude literaria rompedora en Galicia que comezou chamándose Grupo de Resistencia Poética e desembocou no que marcaria as suas vidas: O Grupo de Comunicacion Poetica Rompente. Publicaban poemas con aquela tecnica de impresion coñecida como vietnamita e multicopias con clixes. Eran, en doses inexactas, un chisco beat e un chisco guerrilleiros. Avendaño, Reixa e Romon fundaron Rompente Edicions e publicaron Silabario da turbina (1978) e A dama que fala (1983). En 1979, a serie Tres Tristes Trigues veria a publicacion de 3 libros de autor: As Ladillas do Travesti (Reixa), galletas kokoshka non (Romon9 e Facer Pulgarcitos Tres (Avendaño). Logo, reecontrarianse na antoloxia poetica Upalas (1998). Facian performances e estaban obsesionados coa linguaxe multimedia. Subianse a escenarios con musicos como Julian Hernandez (antes de que se fundase Siniestro Total), e colaboraban con pintores como Menchu Lamas e Anton Patiño para visualizar a sua expresion poetica. Hoxe, uns 40 anos despois, teiman na poesia e volven dirixirse a palabra ainda que seguen falando sos.

No século XXI, finxir dar vida foi un dos cometidos principais daqueles que traballaban nesa trampa oblicua chamada arte: a creación de personaxes semellaba un eixe fundamental na novela, esa simulación tamén se atopaba no deber dun bo actor, dun guionista, dun realizador de cine, un fotógrafo, un debuxante de cómics... No século XXI, procurar vida foi un dos cometidos principais daqueles que se dedicaban a esa fe experimental chamada ciencia: a medicina, a investigación no xenoma, a astrofísica, a matemática agochada nos patróns de crecemento vexetal e animal, a arquitectura orgánica... No século XXI, aplicar un zoom nos textos das criaturas humanas revelaría unha ambición de alquimista: transmutarse en vida. En memoria.Vingadora da mortalidade. Zoommm, o poemario de Estíbaliz Espinosa, achégase con torpeza humana ás relacións incestuosas entre texto e vida, linguaxe da máquina e linguaxe lírica, e a ese antigo desexo infantil de que o que leamos se transfigure en nós, electrice a nosa medula, siga o noso ritmo vascular, volva parte de nós ou nós dela. Somos o que foron outros. Se somos o que comemos, somos o que lemos.

O real empírico e o real soñado cohabitan estes versos. As teorías REM de Eugene Aserinsky e o darwinismo onírico de Mark J. Blechner son o cicel co que non poucos destes poemas tentan burilar a comprension da experiencia. Hai nos textos de Neto moito de Celan, de Rilke, de Eliot, tamen de Holderlin. A cuestion metafisica da destrucion, desterro e exilio da palabra poetica asi como a sua refundacion uneos con costuras invisibles que acenan tamen a Mallarme e a Auden ou, entre nos, Valente e Gamoneda. Por iso aqui, como no autor das Elexias de Duino, o anxo da garda baldeira as mans plenas de vida e quitao todo empurrando ao deceso. Entra neste libro e descubriras como entre as lapelas da noite, desfragmentandose nunha paisaxe con lampadas de mesa de noite e pousos de insomnia, o diario de abordo dun poeta voga de limiar en limiar e fai reconto do seu breviario de pasos en falso como astrolabio co que camiñar cara a ti, cara a nos, sempre en zonas de transito.

Cando escribe Zona gris á mañá, Durs Grünbein vivía no sector oriental de Berlín. A propaganda da Alemania Federal utilizaba a denominación «zona ocupada polos soviéticos» para se referir á República

Na poesía do autor vonviven o persoal e o externo, o natual e o histórico.Como sinalou a crítica, case toda a obra de Franco Grande ten un tema central: a vivencia do propio eu, en distintos estadios de desleixamento do mundo. Nese senso, o seu texto poetico e unha mistica da soidade. Como os misticos, escolma unha falsa simple e recorre ao simbolo e mais a exclamacion para comunicar vivencia inefables. Pero sen esquecer a vivencia da paisaxe e da sua poderosa forza cosmica, asi como tamen a da soidade do ser humano nas modernas cidades.

Desencantada crónica dos anos de xuventude e retrato mordaz das doenzas da realidade social e cultural deste tempo, Xeración (breve tratado de males inespecíficos) e un repertorio de desafeccións, de recontos necesarios, de paixons e militancias fenecidas. Unha proposta inconformista, alicerzada na liberdade creadora, que conxuga as imaxes irracionais e o ton elexiaco coa incesante presenza da ironia e do apuntamento satirico. Evocacion da mocidade extraviada, mais tamen discurso poetico que expresa inquedanza ante outras cuestions emerxentes, como o ensimesmamento tecnoloxico, a tentacion narcisista e o adanismo revolucionario.

O poeta e un intruso. Introdúcese entre as cousas. Tradúceas a un idioma ignoto. Ese idioma tamen e para el alleo, nada propio lle pertence. Sente o seu país como unha paisaxe que interpretar, algo que soamente pode absorver do mesmo xeito que as metafosas absorven e condensan o senso das verbas. O poeta leva tanto tempo a cruzar fronteiras que agora tamen e un intruso na sua casa, no seu pais, na sua lingua. Tradutor entre os diferentes mundos,dalle a quen le acceso a eles. Escribe coma se estivese ao outro lado do muro: a man atravesa a parede e redacta sen que o poeta saiba como son os signos que traza nun misterioso papel pautado por un estraño a quen non coñece nin endexamais ha coñecer.

Xardín de Inverno nace do drama da morte. A partir da perda, empréndese un intenso percorrido por distintos escenarios cargados de símbolos. É unha viaxe introspectiva cara ao lugar máis puro e máis desolador: o propio eu. Como superar a dor da ausencia? A obra vai tecendo os fios necesarios para soster a alma cando esta a piques de se precipitar ao baleiro mais absoluto. Xardin de Inverno e un canto ao recordo, a permanencia dos seres queridos mais ala da morte.

Dous elementos gráficos cruzados conforman o X, un grafema que representa a singularidade da nosa lingua. Arredor deste concepto, o calígrafo e artista Lázaro Enríquez creou este libro co que Xerais quixo celebrar os primeiros vinte e cinco anos do seu traballo. Un ideal editorial convertiu a letra X nun xogo para unha ducia de poetas co reto de elaborar un poema onde o X fose protagonista e o contido xogara, bailara e ata rira da proposta realizada. Un libro, pois, que establece un diálogo entre as variacións gráficas e pictóricas do grafema, creadas polo artista, e os textos escritos expresamente para a obra por doce das e dos nosos poetas (Marilar Aleixandre, Fran Alonso, Xosé María Álvarez Cáccamo, Anxo Angueira, Xela Arias, María do Cebreiro, Ramiro Fonte, Antonio García Teijeiro, Xosé Miranda, Chus Pato, Ana Romaní e Xavier Seoane). Un libro absolutamente singular, onde o X convértese no único protagonista visual, diversificándose na interpretación textual dos poetas como espazo para un signo: musa matemática da incógnita e da unión, enerxía que xermola, xorne de nós e seixo orixinal, xen oculto, xoia da amizade, símbolo da xustiza, metáfora do traballo poético, lingua atravesada…

Dos exilios emocionais e dos corporais, das prisións internas e das reais, da memoria como testemuño. Elvira Ribeiro (Pontevedra, 1971). Nacín cando soaba na radio “Me and Bobby McGee” da rabuda