Novedades del último mes en libros de Literatura en euskera

Irudimenak bi aho ditu, gutxienez bi, zein baino zein hezeago. Arnas bihurtu ginen ibilera hartan, lurrari emanak, aireari emanak. Narrua huts, hats, ez narrats, narruari hats. Nola soinu baten bibrazioa, hezurretan. Nola sentsazio lipar hori bihurtzen den memoria zati bat. Nola animaliaren dardara heredatu dugun. Hazi baten antzera, indar horren guztiaren intentsitatean. Horrela biziraun dute hotsek. Horrela biziraungo gaituzte, hitzak barne, edozein eztarriko zintzurretan, paisaiako marketan, txorien kantuan, belarri-zuloetan, ahoen harreman erotikoan. Narrugorrik gorputzetik idatzitako liburua da, entzumenetik pentsatua, bizitzatik bibratua. Fisikoa, prekarioa, zaurgarria, transzendentala. Eta ibilian zentzu bat ehuntzen doa. Paisaia mota bat. Idazketak eratzen duen espazio sozialean.

Egungo nobela bat egungo gazteriaz, milurte berriarekin bateratsu jaiotakoen Z belaunaldiaz: haien musika eta solasak, haien amodio eta denbora-pasak, haien beldurrak eta ametsak, haien parrandak eta

Enarak: Bernardo Atxaga reflexiona sobre violencia, destino y memoria en este relato en euskera. Una obra conmovedora sobre dar testimonio cuando otros ya no pueden.

1937-1943 urteetara garamatza Katixa Agirreren nobela berriak. Garai latzak. Espainiako gerra aurrena, eta horren segidan II. Mundu Gerra: ehunka mila gizon lubakietan, itsasoan nahiz airean elkar hiltzen, baina hau ez da gizonen gerra-kontakizun ohikoa, sasoi ilun hartan bere bizia jokatuz beste askorenak salbatu zituzten emakume ausart batzuei buruzkoa baizik. Izan ere, Euskadin gerra galdua zelarik, kartzela eta kontzentrazio-esparruetan preso zeuzkaten senar eta nebei bisitan hasi ziren eleberri honetako protagonistak; espetxera mezu klandestinoak sartzen eta handik ateratzen segitu zuten gero, eta hortik abiatuta espioitza-sare zabal bat eratu zuten, erregimen frankistaren eta haren aliatu aleman eta italiarren xehetasunak ematen zizkiena alaitu frantses eta britainiarrei. Horra, Alava sarea zer izan zen. Garai zirraragarri batean kokaturiko eleberri historikoa ondu du egileak, misteriozko thrillerraren teknikaz osatua eta irakurleari keinu egiten dioten hainbat jolasez aberastua. Irakurketaren plazer hutsa, zure zain.

Ipuin-liburu honetan ez dago mamurik, baina gauzak ez doaz guztiz ondo. Istorio hauetan egunerokotasun nahasia agertuko zaio irakurleari; elementu fantastikoek desitxuratuko dute errealitatea istant batean. Unibertso honetan, pertsonaia guztiak dira ongi etorriak: saguei higuina dien zientzia ikerlaria, estralurtar arrosak ezagutu dituen gaztea, Mexikoko presondegi batean agertutako dokumentu bitxiak aztertuko dituen euskalduna, tabernako bezeroen elkarrizketak nahigabe entzuten dituen zerbitzaria, erlikiak aurkitzen dituen emakume-santa boteretsua, auskalo zeretik iheska doan korrikalaria, eta mendeku bila dabilen emakume taldea. Zazpi kontakizunek osatzen dute Espekulazioak. Arrate Egañak, bere estilo garbi, arin eta zuzenez, eta irudimena bidelagun, ipuin-sorta bitxia bezain erakargarria aurkeztu digu. Ohiko bere fikzioa koska bat gehiago estutu du oraingoan.

Toureren sagan parentesia eginez, guztiz bestelako nobela beltza dakarkigu oraingo honetan Jon Arretxek. Kokagunea hiri handi bateko lunpen auzo baztertua izan beharrean, egilea bera bizi izandako hiru herrietan garatuko da trama: Basaurin, Gasteizen eta Arbizun. Eta protagonistak jende txiro, etorkin mespretxatu edo kaleko prostituta zaurgarriak izan beharrean, bertoko jatorriko biztanle akomodatuak izango dira, zortzi abizen euskalduneko jendea, eskrupulu gutxirekin ezkutuko negozio aitorrezinetan diharduena. Arbizuko hestebete-lantegi batean gertatzen den txistor lapurreta misteriotsua da abiapuntua, eta hortik aurrera umore klabean idatzitako trama beltza dator, oso beltza, erritmo bizikoa, elkarrizketa ugarikoa. Txerriak eta loreak ezohiko nobela da, laburra eta pertsonaia oso originalez hornitua: Zuriñe Ruiz de Gordoa gasteiztar mandatugile bitxia, Gabriel Abrisketa basauritar enpresari ustela, Fermin Bakaikoa arbizuar txistorgile iluna... Harridura, dibertimendua eta ustekabeak ziurtatuta daude.

Labirintoan galduta dabiltzan pertsonaia ugari biltzen dituzte poemok. Minik gabe bizitzeko nahia. Bizipenak geureganatzeko eta argazki bihurtzeko egindako ahalegin antzuak. Norberaren "errelatoa", eta kolektiboa. Kontakizun bateratuaren porrota. Norberaren porrota. Artea eta sinesmenak helduleku gisa. Eguneroko bortitzaren hamaika aurpegi.Lur promestuairabaziko genuela egin ziguten zin aspaldi, geuk ere noizbehinka superheroiak izatearekin amesten genueneko hartan. Edota borrero psikopatak.Eta,orain,nori egingo diogu erreguETAren seme-alaba deserrituok?Mikel Urkixo