Libros de Poesía en euskera, página 3 de 9

Forugh Farrokhzad Irango XX. mende erdialdeko berpizkunde kulturalaren ama pontekoetako bat dugu, eta bertako poesia modernoaren erreferentzia nagusienetakotzat hartzen da. 1935. urtean jaio zen Teheranen, Reza Pahlaviren diktaduraren garaian, eta aita autoritario baten armadako koronela zen manupeko familia batean.Gazterik hasi zen poesia idazten, hamahiru urterekin, eta gazterik ezkondu, hamasei urtekoa baino ez zela, eta bere aitaren borondatearen kontra eta harengandik ihesi, biografoek diotenez. Ordea, luze gabe dibortziatu zen, ezkondu eta bost urtera, bere lehen editore eta senarraren lagun Naser Khodayar-ekin maitemindu ondoren, besteak beste.Garai hartako lehen poemek kritikarien asaldura ekarri zuten, poeta emakumezko bat sexuaz eta desioaz gordinki eta lehen pertsonan idazten ikustearen arbuioagatik. Bost poema liburu argitaratu zituen ("Gatibu", "Horma", "Matxinada", "Beste jaiotza bat", "Izan dezagun fedea urtaro hotzaren hasieran"), eta 1962an "Etxea beltza da" film dokumentala zuzendu zuen, Irango zinemagintzan aski goraipatua dena. Bizitza samin hori azkarregi joan zitzaion, hogeita hamabi urte zela hil baitzen auto istripu baten ondorioz.Farrokhzadek, bere poesiarekin, banatzearen, erbestearen eta oinazearen esperientzia muturrekoa hitz bihurtzeko gaitasun berdingabea erakutsi zuen. Abandonua eta bakardadea dira ale durduzagarri askotako protagonista, baina esperantzarako tarterik ere bada, kaiereko azkeneko bi lerroek esaten diguten bezala: Leihoaren babespean nago / eguzkiari loturik. Orobat, erresistentzia keinuak aurkitzen ahal dira giro latz horren erdian, Ahotsak besterik ez du irauten poeman bezala, non mintzoa goratzearen aldarria egiten duen. Bestela, poesia bera izan daiteke hutsune sentimenduaren aurreko kontsolamendua (Utzitako etxea).

Zaurgarritasunak ekartzen dituen kontraesanekin egingo du topo irakurleak poesia bilduma honen bertso lerroetako askotan. Izan ere, gorputza oso presente dago liburu guztian zehar; gorputzak sistemak dakartzan biolentziekin talka egitean hartzen dituen formak, gorputzen arteko eta gorputz propioarekiko erotismoa, isiltasunen presentzia, gorputzaren suspertzeaaPudorerik gabepetalo beltzez apaindu duzubular biluzia.Negurik ez,azalaren gaineko ihintz usuan.a

Eros es un libro del autor Dicharry, Eric editado por PAMIELA EDITORIAL. Eros tiene un código de ISBN 978-84-9172-177-2, de la colección POESIA y consta de 144 Páginas.

.

Gaixotasuna eta sufrimendua. Edertasuna eta maitasuna. Bizitzak eragindako zauriak eta naturak eskaintzen digun sosegua. Kezka existentzialek sortzen duten angustia eta sentsazio sublimea bizi dugunean, handitasunak gain hartzen digula sentitzea. Gai hori

Horrek etxeko urak dauzka esaten da Ondarroan etxetik edan duela esateko, etxeko izaera dakarrela. Bada beraz iturburu bat. Amatasunetik idatzitako liburu bat bainoago, leku batetik idatzitako liburua baita Etxeko urak, amatasunetik. Urak botaz hasten da, umearen eta amaren erditzearekin; listua eta hizkuntza datoz gero, kolektibotasunaren marea, eta harraska inguruko domestikotasuna. Liburua ez dago amatasun idiliko batetik idatzita, ezta amatasunaren ukaziotik ere. Badira pozak eta minak, badago samurtasuna eta ama izatearen pisua, disidente izateko nahia eta ordena soziala mantentzearen arduraduna izatearen kontzientzia, dena alde batera botatzeko gogoa eta norbere ama ulertzeko saiakera.

1977an jaio zen Ilya Kaminsky Odesan (Ukrainan). Lau urte baino ez zituen entzumen-gaitasunaren zati handi bat galdu zuenean. 16 urterekin, bere familiak asilo politikoa eskatu zuen AEBetan, Ilyak bere ibilbide literarioa garatuko zuen herrialdean. 1993an, AEBetara iristean, ez zuen ingelesez hitz egiten.Ingelesarekin trebatu bitartean, Kaminskyk errusieraz idazten zituen poemak. Geroago, hizkuntza berria menperatzea lortu zuenean, ingelesez idazten hasi zen, senideek eta lagunek ez baitzuten hizkuntza ezagutzen, eta horrek askatasun osoa ematen baitzion. 2004an kaleratu zuen ingelesez idatzitako bere lehen liburua, Dancing in Odessa. Obra horri esker, American Academy of Arts and Letters-en Metcalf Award saria eta Tupelo Press Dorset Prize saria lortu zituen, besteak beste.Eliotek idatzi zuen bezala, poema oro epitafio bat bada, Odesan dantzan panteoi bat da. Garai eta leku bateko heroiek eta jainkoek bertan diraute. Kaminskyk bere urruneko lurraldetik, mitoetatik eta poemetatik ateratzen du lehengaia. Protagonista batzuk oso ezagunak dira irakurlearentzat: Celan, Babel, Brodsky, Milosz, Chagall, Ajmatova, Bulgakov. Hango paisaiak eta oihartzunak ere oso hurbilekoak zaizkigu, batez ere 2022ko Errusiarren inbasioaz geroztik.Kaminskyren mundu poetikoa kultur aipuz eta familia-oroitzapen ugariz egina dago. Bere hildakoak gure hildako bihurtzen dira, eta orainaldira datoz etengabe ate joka. Formari eta adierazpenari dagokienez, irakurlea ohartuko da Ipar Amerikako poesiarik onena entzuten dela liburu honetan: Elizabeth Bishop, Mark Strand, John Ashbery edo Charles Wright idazleetatik hasita.Eli Tolaretxipik itzuli du liburua ingelesetik euskarara.977an jaio zen Ilya Kaminsky Odesan (Ukrainan). Lau urte baino ez zituen entzumen-gaitasunaren zati handi bat galdu zuenean. 16 urterekin, bere familiak asilo politikoa eskatu zuen AEBetan, Ilyak bere ibilbide literarioa garatuko zuen herrialdean. 1993an, AEBetara iristean, ez zuen ingelesez hitz egiten.Ingelesarekin trebatu bitartean, Kaminskyk errusieraz idazten zituen poemak. Geroago, hizkuntza berria menperatzea lortu zuenean, ingelesez idazten hasi zen, senideek eta lagunek ez baitzuten hizkuntza ezagutzen, eta horrek askatasun osoa ematen baitzion. 2004an kaleratu zuen ingelesez idatzitako bere lehen liburua, Dancing in Odessa. Obra horri esker, American Academy of Arts and Letters-en Metcalf Award saria eta Tupelo Press Dorset Prize saria lortu zituen, besteak beste.Eliotek idatzi zuen bezala, poema oro epitafio bat bada, Odesan dantzan panteoi bat da. Garai eta leku bateko heroiek eta jainkoek bertan diraute. Kaminskyk bere urruneko lurraldetik, mitoetatik eta poemetatik ateratzen du lehengaia. Protagonista batzuk oso ezagunak dira irakurlearentzat: Celan, Babel, Brodsky, Milosz, Chagall, Ajmatova, Bulgakov. Hango paisaiak eta oihartzunak ere oso hurbilekoak zaizkigu, batez ere 2022ko Errusiarren inbasioaz geroztik.Kaminskyren mundu poetikoa kultur aipuz eta familia-oroitzapen ugariz egina dago. Bere hildakoak gure hildako bihurtzen dira, eta orainaldira datoz etengabe ate joka. Formari eta adierazpenari dagokienez, irakurlea ohartuko da Ipar Amerikako poesiarik onena entzuten dela liburu honetan: Elizabeth Bishop, Mark Strand, John Ashbery edo Charles Wright idazleetatik hasita.Eli Tolaretxipik itzuli du liburua ingelesetik euskarara.

Mundua aforismoz beteta dago. Liburu hau aforismoz beteta dago. Natura aforismoz beteta dago, eta etxeak, eskolak,

Ezinbestekoak dira grabitatea eta zorua / biguntzeko haien kontra". Talkaren ordez, frikzioa. Zartaren ordez, igurtzia. Hainbeste gauzaren kontra dagoela esatetik, sekula ukituko ez dituen azalerez jabetzera egiten du liburu honetako ahots poetikoak. Uraren temaz, behin eta berriro itzultzen den paisaia du jomugan, munduaren marruskadura, genealogia, buztinezko gorputz bat, esan nahiko lituzkeen guztien bila. Eskuz ukitu ezin dena, hitzez haztatu nahiko balu bezala. Mirari txikiez jabetzea, geldi-geldi egonda, edo dantza betean, ingurua izendatuz, agurtuz, gerorako lur bat malgutuz.

Beatriz Chivite poeta mundu osoan zehar, urteetan zehar, galdera bera egiten ibili da han eta hemengo lagunei

Nola josten da eguneroko bizitza ospitaleko bizitzarekin? Nola josten dira eguneroko ogi barra erostera joatea, laneko nekea, toki denetara berandu iristeko premia, alokairuaren prezioa, lagunekin harturiko zerbezak, ingurukoen desira eta beharrak eta ospitaleko biztanle ajatuak, heriotzaren usaina, bisturi mota denak, jaioberrien poza, desinfektante usaina eta, berriz ere, ingurukoen desira eta beharrak?

Hurbilekoaren bindikazio poetiko bat da Auzokinak: auzoarena, eremu geografiko gisa, baina hortik gora beste hainbat gauza ere bai: xumetasunaren gorazarre bat, giza harremanak estutzeko dei bat, bizimodu geldoagoa eta denbora gehiago izateko eskea, naturaren eta naturaltasunaren laudorioa; hori guztia eta gehiago, pop pilula batzuekin eta xamurtasun eta umore dosiekin batera.

Errepikapen izarren azpian, gizaldietan zehar errepikatutako basakeriari buruzko hausnarketa da, Odiseako Akilesekin elkarrizketa, baita indarkeriaren infernua, gerra eta erbestea bizi eta pairatu zuten idazleekin ere, Maria Zambrano, Albert Camus edo Hannah Arendtekin, esaterako.Era berean, hizkuntzari buruzko gogoeta da, bera harturik besteen minaren irudikapen sinboliko gisa eta haien zauriaren maila erdiestearren ekindako borroka linguistiko eta poetikoaren irudikapen gisa ere bai.Liburua bi zatitan banatuta dago. Lehenengoak, Zitroina eta Ezpata izenekoak, gudu-zelaitik hitz egiten du. Bigarren zatia, Edertasuna hondakinen artean lehian, edertasun nahiaren defentsa sutsua da, edertasuna existitzen baita egunaren hondakinen artean bada ere. Horrela, itxaropena ekarri egiten da infernuaren erditik, naturarekiko eta desberdinarekiko besarkada filialaren bidez. Azken finean, gu gareneko denbora gizatiarrago egiten duen eta neurri berean salbatzen gaituen kanta da.

Leire Ugadi, Bilbon bizi den idazle urduñarrak bere lehenengo liburua kaleratu du: Simulakro bat poema-bilduma, Arestiren tradizioko poesia, estilo zuzenekoa eta edukiz betea, baina XXI. mendeko sentsibilitatez ondua. Kritika soziala ageri da testuetan, baita harremanen mundua eta idazlearen ezinegona ere, besteak beste.

Ezagutza kokatuaren aitortzatik abiatzen da poema-bilduma, gorputz higatuaren aitortzatik: presbiziatik eta presbiziaz dihardute lehen ale poetikoek. Ikusmenaren endekatzeak munduan egoteko eta munduari begiratzeko moduetan dakartzan aldaketak ditu poesia-gai, gorputzaren gramatika berri bihurturikoak: antiojo-dantzetan gorpuzturiko keinuak, fokatze-ariketa eten- gabeetan zimurturikoak.