Libros de Literatura en euskera, página 10 de 582

Hamalau urte bete berritan, Igorrek moto zahar bat erosten du bere sosekin, eta lagun mekanikari batekin berritzen. Bere motoarekin ibiliko da herrian zehar, eta giro arriskutsu batean sartuko da, bera baino zaharragoen artean, neska eder batek erakarrita. Bitartean, etxean arazoak dituzte; ama beste gizon batekin joana da, aita diruz larri dabil, arrebarekin ez da oso ondo konpontzen.

Meaulnes handia frantsesezko eleberri irakurrienetakoa da (1913az geroztik 5 miliotik gora ale saldu dira poltsikoko edizioan), klasiko bihurtua. Ehunka nerabe identifikatu dira heroi idealista, zoritxarreko eta abenturazale horrekin, eta harekin amets egin. Oroimenean gorde dituzte herriko eskolako eszenak, gaztelu miresgarri baten aurkikuntza edo neska maitatuaren agerpena eta galera. Baina liburua irakurterreza bada ere, eta maiz gazteentzako irakurgai gisa gomendatzen den arren, horrek ez du ezertan mugatu lanaren irakurle mota, eta ez da inola ere oztopo irakurketa konplexuago baterako. Nagusiki nerabe batek nerabeentzat idatzitako nerabe historia bat bada ere, baditu hainbat elementu edo alderdi eleberrigintzaren joera garrantzitsuekin lotzen dutenak.

Ferdinand von Schirach jurista arrakastatsua da bere herrialdean, Alemanian. Bere lan esperientziatik abiatuta idatzitako liburua da hau: jurista gisa gogor astindu zuten krimenen sorta bat. Estilo zuzen eta zehatza erabiliz, beren arruntasunean inoz inoren errezelorik esnatuko ez luketen protagonistak dira krimen horien egileak.Arrakasta izugarria lortu zuen liburuak Alemanian.

Fabrizio Collini 50eko urteetan joan zen Italiatik Alemaniara, lanera. Mercedes enpresan lan egin zuen erretiratu zen arte. Lantegiko espedientean ez zegoen ia batere aipamenik, arretatsua zen, fidatzekoa eta gutxitan gaixotzen zena. Egun batean, ordea, Berlingo Adlon hotelera joan eta bertan ostatu hartuta dagoen gizon adineko bat hiltzen du, ustez arrazoirik gabe. Guardiako abokatua Kaspar Leinen da, eta hark hartuko du Collini defendatzeko lana. Hasieran, Leinenen karrera hasi berriari bultzada emateko aukera aproposa dela ematen du, baina berehala ikusiko dugu dilema profesional baten aurrean aurkitzen dela abokatu gaztea. Izan ere, hildakoa Kasparren aurreneko maitalearen aitona baitzen eta Kaspar berarekin familarteko tratua zuena gainera. Baina, kontakizunean aurrera goazela, dilema profesional hori dilema moral ere bihurtzen da, Alemaniako justiziarekin zerikusia duen pasarte kezkagarri baten frogak agerian geratzen direlarik.Irakurlea zer pentsa uzten eta haren iritzia zalantzan jartzen maisua da von Schirach, bera kontakizunean inplikatu gabe eta gure interesa piztuz eserialdi bakoitzean. Kontakizunaren azken orrialdeak eskuetatik utzi ezinak dira.

Itsasoari begiratzen diotharen gainazaleko argieibegiratzen diet kostaldeko basoeibegiratzen diet haizearenseinaleei adaburuetanzeruari begiratzen diot.Niri begira daude denak.Ez dago eztabaidatzerikden guztia nire zain dago.Atseden hartzen dunire gau eta egunen aparraketorkizun ziur horretanmaiteminak juramentuetan bezalaeta lasai noa, eta konforme,eta ahalik eta geldoen gauzaeta izaki eta leku guztietarantz.

Clarice Lispectorrek hizkuntza guztiak dakizki, baita isiltasunarena ere. Claricek maitasunaren bidez izendatzen du. Maitasunaren legea diktatzen du, baina axolagabekeria kaotikoan erori gabe. Ez ditu desberdintasunak erriprimitzen; aitzitik, formulatu egiten ditu, taxua ematen die. Izendatzea da besteei egin diezazkiekegun hamaika keinuetako bat. Laztan egitearen, begiratzearen, isilean dei egitearen parean. Claricek hizkuntza bera lantzen du, eta orobat aztertzen du nolako harremana duen gorputzarekin, zeinen erraz izenda daitezkeen gorputzik eta errealitaterik gabeko gauzak, hitzak besterik ez direlako.Gizaki eta animalien aldea jorratzen du. Kexu da animalia ez izateagatik. Areago, bere baitako animaliaren bila dihardu. Haren lan-eremua ez da zientzia, baizik eta bizitza, heriotza, maitasuna.Helene Cixous

Hainbat zorte edo usapelen hegaldi nahigabetua, Mikel Dalbert, Maialen Hegi-Luku: Liburu honetan bi istorio uztartzen dira. Bata fikziozko eleberri hutsa, euskal gazte baten bizitzaren ekitaldi tragikoa. Paraleloan bestea, autobiografikoa, Mikel Dalbretena, autorearen bizipenak. Irakurketak aitzina egin ahala, irakurleak bi zatien arteko hainbat oihartzun, hainbat eite, hainbat lokarri irudikatzen ahalko ditu. Hala ere, bi hitzez, liburu honen aipatzeko, esan daiteke Euskal Herriari maitagune aitormen bat dela.Euskarazko bertsio hau, pianisten gisan, partizio beretik sortua izan da. Obra berezi hau Maialen Hegi- Lukuk eta Mikel Dalbretek beren adierazpenak doinuan ezarriz idatzi dute.

literatura contemporánea en euskera

Hamaika narrazio kronologikoki ordenatuta biltzen dut ORDAINAk, Dicken estiloa eta bilakaera hurbilagotik eta zehaztasun handiagoz hautemateko. Hitzaurrea Iban Zaldua.

Pablo Antoñana irakurtzea amets, fantasia eta irrealtasun beteko lurralde batean sartzea da. Kronika txikia lanean, familiaren gainbehera, jauntxo gailenak baitziren, halako burlaize eta poz neurtu batez deskribatzen zaigu. Ez dago sentimentalismoarentzako lekurik, bai ordea halako malenkonia goibel suerte baten zantzuak. Ukitu groteskoak badira ere nagusi batez ere Gonzaloren, hil zenean Vignacourteko konde zen haren mamu-pertsonaiaren kasuan, bada halako atsegin pertsonal bat ere, beste mamu-pertsonaia horrek, ezin bikainago deskribatutako Maria Josefa Marañon mirabeak, bere ugazaben heriotza aipatzen duenean. Erail dituztelako berria jasotzen duenean gerra baita, gerra beti, bihotzean bi sentimendu kontrajarri nahasten zaizkio: alde batetik berak, kearen usaina zer den baitaki, kearen usaina ezagutzen baitu heriotzaren espektroa, bakardadea, amorrua, nazka eta etsipena ezagutzearen pareko baita, ulertzen du soldaduek arpilatzea, are gure bizitzak mendeetan zehar menderatu dituztenak hiltzea ere; bestetik, etxean emandako urteak asko direla sentitzen du, urte asko leial, esaneko eta zintzo izanez, basakeria hori ez kondenatzeko. Bai, horregatik ere, kondenatzeko modu berezia!: Zuek, arlote txorook hiltzaileei buruz ari dela, ez zenieten utzi erabat hondatuta erortzen, huts eta azpiak janik, eta martir...

Ezkaba, 1938ko maiatzaren 22a.Preso matxinatu talde batek Iruñea ondoko San Kristobal Gotorlekuko ateak ireki ditu. Ihes jendetsua giza ehiza baten hasiera izanen da. Bi iheslari askatasunaren bila dabiltza inguruko haranetan barna.Donemartie, gaur egun.Hedapen urriko poemen idazle batek Ezkabako ihesaldiari buruzko nobela bat hastea erabaki du. Bildutako agiriak eta lekukotasunak aztertu bitartean, bere memoriarekin bakarka geratu da. Memoria historikoa bere historiaren memoria bilakatuko da. Norberaren oroimena ere jazarle iruzurgilea delako.